Gewenst bij ongewenst gedrag
Communicatie over Arbeidsomstandigheden, (seksuele) intimidatie en klachtrecht
mr.dr.drs. Michael Boelrijk
Amstelveen: ActUmail 2006
ISBN 978.90.78470.03.8
Bestel Gewenst bij Ongewenst Gedrag bij Actumail
Opbouw van het boek
Dit boek geeft een overzicht van noodzakelijke voorzieningen in het kader van het arboklachtrecht. De aandacht gaat primair uit naar het omgaan met signalen over ongewenst gedrag in de zin van vormen van intimidatie. Belangrijk is vast te stellen tot wie een medewerker zich kan wenden. Ook moet iedereen weten wat er met een officiële klacht gebeurt. Ten slotte is het voor alle betrokkenen geruststellend om te weten dat er maatregelen zijn te treffen tegen intimiderend gedrag. Door inzicht in en bekendheid met de voorzieningen wordt het mogelijk een conflict op te lossen op het laagste niveau in een zorgvuldig geprotocolleerde procedure.
Het boek geeft in hoofdstuk 2 verschillende definities en uitleg over begrippen als goed werkgeverschap, intimidatie en agressie. In hoofdstuk 3 is er aandacht voor de betrokkenen bij een klacht. We bespreken de taken van het management en de medewerkers van de afdeling Personeel en organisatie. Er wordt uitgebreid ingegaan op de afzonderlijke rol van verschillende functionarissen. De bedrijfshulpverlener, de vertrouwenspersoon, de conflictbemiddelaar (mediator) en de klachtencommissieleden kunnen allen gewenst gedrag vertonen en zo een belangrijke rol hebben bij het oplossen van conflicten. Hoofdstuk 4 is gewijd aan de taken van de werkgever bij ongewenst gedrag. Hoofdstuk 5 beschrijft de stappen in een klachtenprocedure. Aandacht voor de grenzen van de dubbele functies voorkomt dat diverse goedwillende personen problemen krijgen bij het uitvoeren van hun taken (hoofdstuk 6). Zo wordt duidelijk wat werknemers van de werkgever, van de afdeling Personeel en organisatie en van de klachtencommissie kunnen verwachten. In hoofdstuk 7 komt de klachtencommissie aan de orde. Hoofdstuk 8 handelt over de geschilbeslechting, waarna in hoofdstuk 9 aandacht wordt besteed aan de bemiddeling tussen klager en aangeklaagde. Hoofdstuk 10 gaat in op geheimhouding en hoofdstuk 11 op ziekteverzuimbegeleiding. In hoofdstuk 12 en 13 komen respectievelijk de arbeidsrechtelijke referenties en de strafrechtelijke referenties aan bod. We sluiten af met een conclusie.
De eerste zes hoofdstukken zijn interessant voor eenieder die zich betrokken voelt bij het onderwerp. De volgende hoofdstukken duiken daarna steeds dieper in de materie. Vertrouwenspersonen zullen dan ook de informatie uit de hoofdstukken 7 tot en met 9 tot zich dienen te nemen. De laatste hoofdstukken gaan in detail in op het arboklachtrecht. Van leden van klachtencommissies, van ondernemingsraden en van werkgevers wordt verwacht op de hoogte te zijn van de in deze hoofdstukken besproken verplichtingen. Enkele bijzondere onderwerpen passeren de revue, zoals de rechtsontwikkeling op het gebied van ziekteverzuimbegeleiding, het leerstuk van geheimhouding, de relatie van het arboklachtrecht tot andere rechtsgebieden en rechtsprekende organen. Indien men zich realiseert dat het recht zich evolueert, kunnen de laatste hoofdstukken worden bestudeerd.
Zowel werkgever, medewerkers P&O als werknemers kunnen na lezing van dit boek rust vinden in de wetenschap dat er voor ongewenst gedrag en de daarmee gepaard gaande intimidatieconflicten een constructieve oplossing kan worden gevonden.
TREFWOORDEN Register
INHOUDSOPGAVE login
Woord vooraf 9
Inleiding 11
1 Aanleiding tot zorg 17
1.1 Inleiding 17
1.2 Wat houdt het klachtrecht in? 17
1.2.1 Bronnen voor verplichtingen 18
1.2.2 Verplichte voorzieningen 18
1.3 Arbowet 19
Samenvatting 20
2 Definities 21
2.1 Inleiding 21
2.2 Ongewenst gedrag 21
2.3 Pesten 22
2.4 Belaging 22
2.5 Machtsmisbruik 23
2.6 Seksuele intimidatie 23
2.7 Agressie 24
2.8 Bronnen 24
2.9 Cijfers uit de praktijk 25
2.10 Eenduidigheid begrippen 25
2.11 Goed werkgeverschap 26
2.12 Klacht 27
2.13 Vertrouwenspersoon 27
2.14 Klachtencommissie 29
2.15 Klachtenprocedure 29
Samenvatting 29
3 Betrokkenen bij een klacht 31
3.1 Inleiding 31
3.2 Stadia 32
3.3 Rol van het management: opvangsysteem 33
3.4 Bedrijfshulpverlener 34
3.5 Arbocoördinator 34
3.6 Vertrouwenspersoon 35
3.7 Mediator 36
3.8 Klachtencommissie 37
Samenvatting 39
4.1 Inleiding 41
4.2 Welzijn van werknemers 41
4.3 Belangen van de werkgever 41
4.4 Beleid ongewenst gedrag 43
4.4.1 Klachtenreglement 43
4.4.2 Protocol klachtencommissie 44
4.4.3 Implementatie arboklachtrecht 44
4.5 Nazorg is draagvlak 45
4.6 Zorg werkgever 45
4.7 Zorgvuldigheid 45
4.8 Mediacontacten 46
Samenvatting 47
5.1 Inleiding 49
5.2 Functies van de klachtenprocedure 50
5.3 Nut van de klachtenprocedure 50
5.3.1 Voorwaarden 51
5.3.2 Soorten onderzoek 51
5.4 Klacht 52
5.4.1 Ontvankelijkheid klacht 53
5.4.2 Klachtenreglement 54
5.4.3 Protocol klachtencommissie 54
5.4.4 Werk klachtencommissie 55
5.4.5 Termijnen 56
5.4.6 Beperkte lijdelijkheid 57
5.4.7 Vertrouwelijkheid 57
Samenvatting 58
6.1 Inleiding 59
6.2 Taakafbakening 59
6.2.1 Positie 61
6.2.2 Dilemma’s 61
6.3 Vaardigheden 62
6.4 Persoonlijke aantekeningen 64
6.5 Benadelingverbod 64
Samenvatting 65
7.1 Inleiding 67
7.2 Voorkomen van belangenverstrengeling 67
7.3 Taakafbakening 69
7.4 Zorgvuldigheid 70
7.4.1 Hoor en wederhoor 70
7.4.2 Decisieverplichting 70
7.4.3 Rapportage 71
7.4.4 Vereisten voor de rapportage 72
7.4.5 Toetsingscriteria 73
7.5 Tot slot 73
8.1 Inleiding 75
8.2 Niveaus van oplossing 76
8.3 Arbitrage 77
8.4 Burgerlijk recht 78
8.4.1 Ontbindingsverzoek arbeidsovereenkomst 79
8.4.2 Arbeidsrechtelijke sancties 82
8.5 Verschillen ambtenarenrecht en civiel recht 83
8.6 Strafrecht 84
8.7 Strafrechtelijke bejegening slachtoffers 85
8.8 Tot slot 86
9 Bemiddeling tussen klager en aangeklaagde 89
9.1 Inleiding 89
9.2 Terreinverkenning 89
9.3 Soorten relaties 91
9.4 Belangen van klager 92
9.5 Belangen van aangeklaagde 93
9.6 Werkwijze bij bemiddeling 94
9.7 Conclusie 96
10.1 Inleiding 97
10.2 Schending geheim en grondrechten 97
10.2.1 Privacyrecht 97
10.2.2 Vrijheid van meningsuiting 98
10.2.3 Recht op petitie 98
10.3 Geheimhoudingsplicht 98
10.4 Verschoningsrecht 99
10.5 Beroepsgeheim voor medici 101
10.6 Meldings– en aangifteplicht medici 103
10.7 Tot slot 103
11 Ziekteverzuimbegeleiding 105
11.1 Inleiding 105
11.2 Sociale verzekeringen 106
11.3 Financiële consequenties ziekte 106
11.4 Het begrip ziekte 107
11.5 Het begrip arbeidsongeschikt 107
11.6 Situatieve arbeidsongeschiktheid 108
11.7 Informatierecht werkgever 109
11.8 Oordeel arbeidsongeschiktheid 109
11.9 Ziekteverzuimbeleid 110
11.10 (Beperkte) functie arbodienst 110
11.11 Wet Verbetering Poortwachter 111
Samenvatting 113
12 Arbeidsrechtelijke referenties 115
12.1 Inleiding 115
12.2 Arbeidsrechtelijke begrippen 116
12.2.1 Goed werkgeverschap 117
12.2.2 Redelijke maatregelen 117
12.2.3 Andere werkkring 118
12.2.4 Proportionaliteit disciplinaire maatregelen 118
12.3 Beëindiging arbeidsovereenkomst 119
12.4 Verzoekschriftprocedure bij de kantonrechter 119
12.5 Schadevergoeding 120
Samenvatting 121
13 Strafrechtelijke referenties 123
13.1 Inleiding 123
13.2 Belaging 123
13.3 Smaad 125
13.4 Belediging 126
13.5 Laster 126
Samenvatting 127
Conclusie 129
Bijlage A Klachtenreglement 135
Bijlage B Overeenkomst tot het inhuren van een externe klachtencommissie 144
Bijlage C overeenkomst tot het inhuren van een
externe crisismanager
Arbo klacht 